1980’li yılların başında Onar Dede Mezarlığı araştırmamızda saptadığımız bir mezar taşı üzerinde bulunan üç Göktürk Alfabesi harfinden (İç, çe, ç- s, ş-n, ng) oluşturulmuş damga, Bayat Boyu Türkmenlerine ait ve bu boya bağlı oymak ve obaların kullandığı damgaların bir çeşitlemesidir. Bu damga Şeyh Hasan Onar’ın türbesinin bulunduğu mezarlıkta yatan insanların Bayat Boyu’na mensup olduklarını göstermektedir.
Bayat Boyu, Oğuzların Bozok Kolu’na bağlıdır. Oğuz geleneği Günhan oğullarından gelen Bayatlara, sosyal ve siyasal yer bakımından ötekilerden daha onurlu addolunan Bozok Kolu’nda yer vermiştir. Boylar hakkında ilk bilgiler Selçuklu hanedanının XI. yüzyıldaki ilk fetih hareketleriyle gelmektedir. Kitabının aynı yüzyılda yazmış olan Kaşgarlı Mahmut, listesine aldığı 22 Oğuz Boyu arasında Bayatları zikretmekte ve onların hayvanlarıyla eşyalarına ve mezar taşlarına vurduklarına damgaların şekillerini vermektedir. Mezarlıkta bulunan işte bu damga Şeyh Hasan Onar’ın Oğuz boylarıyla ilişkisini ortaya koymaktadır.
Cemal Polat
